ΠΕΙΘΑΡΧΙΑ-ΤΑ ΣΥΝΗΘΕΣΤΕΡΑ ΛΑΘΗ ΤΩΝ ΓΟΝΙΩΝ

    Πειθαρχία: Τα συνηθέστερα λάθη των γονιών 

Λίγα πράγματα μπορούν να βγάλουν τους γονείς εκτός ορίων και να διαταράξουν την αυτοπεποίθησή τους περισσότερο από το να προσπαθούν να πειθαρχήσουν τα παιδιά τους. Η πλαστελίνη που για ακόμα μία φορά έχει κολλήσει σε κάθε γωνία του σπιτιού, το γεγονός ότι δεν κάθεται στο καθισματάκι του αυτοκινήτου με τίποτα, το γιαούρτι που εκσφενδονίζεται στο πάτωμα… όλα αυτά τα "σκηνικά" μπορείτε να τα διορθώσετε. Αρκεί να μπορέσετε να επιβληθείτε.

Να είστε συνεπείς

Όταν λέτε στο παιδί ότι δεν θα δει τηλεόραση αν δεν καθαρίσει το δωμάτιό του, ωστόσο μετά από λίγο υποχωρείτε και τελικά το αφήνετε, το μόνο που καταφέρνετε είναι να το μπερδέψετε. Οι ειδικοί επιμένουν ότι οι γονείς πρέπει να είναι συνεπείς στα λεγόμενά τους, γιατί αν δεν είναι, στέλνουν  το διττό μήνυμα ότι κάποιες φορές εννοούν αυτά που λένε και άλλες όχι. Αν, όμως, τηρούν το λόγο τους, το παιδί θα καταλάβει ότι δεν αστειεύονται όταν λένε κάτι. Γι’αυτό πρέπει να προσέχουν και να μην εκτοξεύουν «απειλές» που δεν θα καταφέρουν να τηρήσουν (π.χ. δεν θα σου φέρει δώρο ο Αϊ Βασίλης φέτος).

Μην ξεχνάτε την ηλικία του παιδιού

Πριν πειθαρχήσετε το παιδί σας θυμηθείτε την ηλικία του. Όταν, για παράδειγμα, το μωρό ρίχνει κάτω το φαγητό του, μην περιμένετε να το καθαρίσει. Όταν το νήπιο αρνείται να φάει το φαγητό του συχνά το κάνει για να παίξετε μαζί του προκειμένου να φάει. Κι όταν το 5χρονο παιδί πετά το φαγητό στο πάτωμα, αντιλαμβάνεστε ότι είναι δείγμα επίδειξης ισχύος. Το πώς θα αντιδράσετε στην κάθε περίπτωση (και ηλικία) διαφέρει: Στα μωρά και τα νήπια η ασφάλεια είναι το πρώτο πράγμα που θα πρέπει να ενδιαφέρει τους γονείς. Ένα δυνατό «όχι», λοιπόν, αρκεί όταν πάνε να κάνουν κάτι που απειλεί την ασφάλειά τους, π.χ. να ακουμπήσουν τον φούρνο. Εκείνη τη στιγμή, μάλιστα, πρέπει να τους δώσετε μία εναλλακτική, π.χ. ένα παιχνίδι. Επίσης, πρέπει να επικροτείτε την καλή συμπεριφορά και να δείχνετε αδιαφορία στην κακή συμπεριφορά όπως οι κρίσεις κλάματος (temper tantrums).
Στα παιδιά προσχολικής ηλικίας η συνέπεια παίζει τον σημαντικότερο ρόλο. Φροντίστε, λοιπόν, οι κανόνες σας να είναι ξεκάθαροι και μείνετε πιστοί σε αυτούς. Επίσης, δώστε χρόνο στα παιδιά αυτά προκειμένου να μεταβούν από μία δραστηριότητα σε μία άλλη και εξηγήστε τους με λεπτομέρεια πώς περιμένετε από αυτά να συμπεριφέρονται και τι θα γίνει αν δεν συμπεριφέρονται σωστά.
Στα παιδιά σχολικής ηλικίας χρειάζονται επίσης κανόνες, αλλά πλέον έχουν ανάγκη να εκφράζουν και εκείνα την άποψή τους. Δίνετε, λοιπόν, πάντα στο παιδί εναλλακτικές για να διαλέξει και αφήστε το να σας βοηθήσει να βρείτε τρόπους να διαχειριστείτε τα διάφορα προβλήματα συμπεριφοράς.

Μην παίζετε τον καλό και κακό αστυνόμο

Πόσες φορές δεν έχουμε πει «περίμενε να έρθει ο πατέρας σου, και θα δεις», προκειμένου να κάνουμε το παιδί να τρομάξει και να σταματήσει κάποια αταξία; Οι ειδικοί, όμως, προειδοποιούν ότι τέτοιες τακτικές όχι μόνο βάζουν τον έναν γονιό στη μαύρη λίστα, στο μυαλό του παιδιού, αλλά στέλνουν και το μήνυμα ότι εσείς δε μπορείτε να χειριστείτε την κατάσταση. Είναι προτιμότερο, την επόμενη φορά που θα βρεθείτε σε αυτή τη θέση να πείτε κάτι του στιλ «όταν επιστρέψει ο πατέρας σου θα συζητήσουμε για τις επιπτώσεις των πράξεών σου» -έτσι το παιδί μαθαίνει πως η μαμά και ο μπαμπάς είναι ομάδα.

Οι φωνές και τα ουρλιαχτά δεν βοηθούν

«Φόρα μπουφάν!», «Βούρτσισε τα δόντια σου!», «Καθάρισε το δωμάτιό σου!», ο αυταρχισμός δεν έκανε ποτέ κανένα παιδί να συμπεριφέρεται καλά. Οι ειδικοί λένε πως όταν διατάζουμε το παιδί να κάνει συνήθως το σώμα του σφίγγεται και ο εγκέφαλός του στέλνει το μήνυμα «αντιστάσου». Προτείνουν, λοιπόν, να απευθυνόμαστε στα παιδιά με ερώτηση, π.χ. «τι θα έπρεπε να φορέσεις για να μην κρυώνεις;» ή «πώς θα εξασφαλίσουμε ότι κανείς δεν θα πέσει πάνω στα παιχνίδια που είναι πεταμένα στο δωμάτιό σου;». Οι ερωτήσεις κάνουν το παιδί να σκεφτεί την απάντηση που θα δώσει και το βοηθούν να νιώσει πιο ικανό και πρόθυμο να συνεργαστεί.

Το «ένα-δύο-τρία»

Οι γονείς συνηθίζουν να μετρούν μέχρι το τρία όταν θέλουν γρήγορα αποτελέσματα. Και παρόλο που μπορεί πράγματι κάποιες φορές να παρακινούν έτσι το παιδί, η μέθοδος αυτή έχει το μειονέκτημα ότι το παιδί μαθαίνει ότι δεν χρειάζεται να ακούσει αυτό που πρέπει να κάνει με την πρώτη φορά –του δίνει δύο, δυόμιση, δύο και τρία τέταρτα, τρεις ευκαιρίες μέχρι να κινητοποιηθεί. Αντίθετα, όταν θέλουμε το παιδί μας να κάνει κάτι άμεσα, οι ειδικοί λένε πως θα πρέπει να το κοιτάζουμε στα μάτια και είναι είμαστε ξεκάθαροι σε αυτό που θα του ζητήσουμε. Επίσης, μπορούμε να χρησιμοποιήσουμε δηλώσεις όπως «αν δεν σταματήσεις να πετάς πέτρες θα φύγουμε από το πάρκο».

Η μέθοδος «χρόνος να σκεφτεί»

Πολλοί γονείς χρησιμοποιούν την «σκεφτούλα» ή την «καρέκλα της σκέψης» για να πειθαρχήσουν ένα παιδί.  Οι ειδικοί, όμως, λένε πως η μέθοδος αυτή θα πρέπει να χρησιμοποιείται μόνο σε ορισμένες αρνητικές συμπεριφορές και για συγκεκριμένο χρονικό διάστημα, ανάλογο με την ηλικία του παιδιού (οι Αμερικανοί παιδίατροι τον προσδιορίζουν σε 1 λεπτό ανά έτος). Η μέθοδος αυτή, βέβαια, δεν είναι πάντα αποτελεσματική. Για παιδιά με ισχυρή θέληση μία τέτοια τιμωρία οδηγεί σε μάχη ισχύος με τον γονιό και δεν πετυχαίνει το επιθυμητό αποτέλεσμα, δηλαδή να βοηθήσει το παιδί να φερθεί καλύτερα στο μέλλον. Ίσως, λοιπόν, οι γονείς να έχουν καλύτερα αποτελέσματα αν αφιερώσουν χρόνο στο να εκπαιδεύσουν το παιδί στις σωστές συμπεριφορές ή αν εφαρμόσουν «τιμωρίες» που το παιδί θα σεβαστεί περισσότερο, π.χ. που εξηγούν ότι κάθε κακή συμπεριφορά έχει κάποια επίπτωση. Σκεφτείτε, λοιπόν, αν η παραπάνω μέθοδος ταιριάζει στο παιδί σας και εφαρμόστε την κατά περίπτωση.

Αποφύγετε τις γενικότητες

Πολλές φορές όταν οι γονείς θέλουν να συμμορφώσουν τα παιδιά λένε μία γενικότητα του στιλ «σταμάτα να είσαι τόσο ζωηρός» και πιστεύουν ότι το παιδί κατάλαβε τι πρέπει να κάνει –ενώ δεν έχει καταλάβει τίποτα. Οι ειδικοί συνιστούν να είναι οι γονείς πιο συγκεκριμένοι όταν ζητούν κάτι από το παιδί, π.χ. μην χτυπάς τα πόδια στο πάτωμα γιατί μπορεί να ενοχλείς αυτούς που μένουν από κάτω ή γιατί με πονάει το κεφάλι μου». Έτσι το παιδί θα καταλάβει ακριβώς τι δεν πρέπει να κάνει.

Μην ξεχνάτε το «μάθημα»

Είναι εύκολο για τον γονιό να λέει «μην» και «όχι» στο παιδί, αλλά οι διαταγές αυτές απλά σταματούν μία πράξη, δεν έχουν εκπαιδευτική αξία. Το παιδί, λοιπόν, μπορεί να μην καταλάβει ότι τι ακριβώς δεν θέλουμε να κάνει και για ποιον λόγο. Έτσι, όταν π.χ. τρέχει μέσα στο σπίτι είναι προτιμότερο να λέτε κάτι όπως «σε παρακαλώ μην τρέχεις μέσα στο σπίτι για να μην πέσεις και χτυπήσεις». Να θυμάστε πάντα πως όταν συμμορφώνετε το παιδί για μία πράξη του, μαθαίνει κάτι για την συμπεριφορά του, π.χ. ότι είναι ανάρμοστη ή επικίνδυνη, και δίνετέ του μία καλύτερη εναλλακτική.

Μην ξεχνάτε την αγάπη

Τα παιδιά πρέπει να ξέρουν ότι ακόμα κι αν θέλουμε να αλλάξουμε την συμπεριφορά τους, τα αγαπάμε άνευ όρων. Δεν πρέπει, λοιπόν, ποτέ να τους λέμε ότι «αν κάνεις αυτό δεν θα σε αγαπάω». Αντίθετα, πρέπει να τους λέμε «σ’αγαπώ, αλλά η απάντηση είναι όχι» ή να ακουμπάμε το χέρι μας στους ώμους όταν τους μιλάμε ή τα μαλώνουμε για κάτι για να νιώθουν ότι είναι σημαντικά για εμάς.

Η δωροδοκία

Πόσες φορές δεν έχουμε στο παιδί ότι αν σταματήσει να κάνει κάτι που μας ενοχλεί θα του αγοράσουμε ένα γλυκό ή ένα δώρο; Το πιθανότερο είναι πως έχει σταματήσει, όμως τέτοιες τεχνικές δεν είναι πολύ αποτελεσματικές μακροπρόθεσμα.  Όπως λένε οι ειδικοί, τα παιδιά μαθαίνουν να σκέφτονται «θα είμαι καλή για να έχω ανταμοιβή» και όχι «θα είμαι καλή γιατί νιώθω ωραία όταν κάνω καλές πράξεις». Επίσης, με την τεχνική αυτή θα έρθει η στιγμή που το παιδί θα θέλει δωροδοκία για να κάνει οτιδήποτε: Να καθαρίσει το δωμάτιό του, να ετοιμαστεί φια το σχολείο. Αντίθετα, προσπαθήστε, όταν το παιδί κάνει μία καλή πράξη να το επιβραβεύετε με τα λόγια και την στάση σας, π.χ. «μπράβο! Είμαι περήφανη για εσένα που καθάρισες το δωμάτιό σου!».

Μην το κάνετε προσωπικό

Όταν λέμε στο παιδί μας «είσαι κακό παιδί» αντί για «η συμπεριφορά αυτή είναι κακή» στέλνουμε λάθος μήνυμα. Σκοπός μας δεν είναι να επιτεθούμε στο ίδιο το παιδί κάνοντας κριτική στον χαρακτήρα του, αλλά να δώσουμε έμφαση στο πόσο λάθος μπορεί να είναι μία συμπεριφορά. Όπως λένε οι ειδικοί, το παιδί θα πρέπει να καταλάβει πως μπορεί να αλλάξει την συμπεριφορά και τις επιλογές του αλλά όχι τον χαρακτήρα του. Και ότι εμείς δεν διαφωνούμε με τον χαρακτήρα του αλλά με τις επιλογές που έκανε σχετικά με μία πράξη.

Δεν δίνουν το καλό παράδειγμα

Πόσες φορές δεν έχουμε φωνάξει στο παιδί να… σταματήσει να φωνάζει. Ακόμα χειρότερα, υπάρχουν γονείς που χτυπούν το παιδί τους, επειδή χτύπησε κάποιο άλλο. Αν οι ίδιοι οι γονείς δεν σέβονται το παιδί τους, πώς περιμένουν το παιδί να σέβεται αυτούς; Όπως τονίζουν οι ειδικοί, τα παιδιά είναι μιμητικά όντα. Αν, λοιπόν, οι γονείς θέλουν να φέρονται σωστά, θα πρέπει και οι ίδιοι να κάνουν το ίδιο.

Διατηρήστε την ψυχραιμία σας

Πολλές φορές, όταν τα παιδιά περνούν μία κρίση νεύρων και κλαμάτων (tantrum), οι γονείς αντιδρούν με τον ίδιο ακριβώς τρόπο: Αρχίζουν, δηλαδή, και οι ίδιοι να ουρλιάζουν και να βγαίνουν εκτός ελέγχου. Αυτό δεν πετυχαίνει τίποτα περισσότερο από το να επιδεινώσει την κατάσταση, λένε οι ειδικοί. Το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε κάτι τέτοιες στιγμές είναι να κατανοήσει την πηγή του προβλήματος, π.χ. μήπως το παιδί πεινάει ή είναι κουρασμένο; Στη συνέχεια, αν είμαστε σε δημόσιο χώρο θα πρέπει να απομακρύνουμε το παιδί από το πρόβλημα (π.χ. αν είμαστε στις κούνιες, ίσως έχει έρθει η ώρα να φύγουμε), ενώ αν είμαστε στο σπίτι είναι προτιμότερο να περιμένουμε μέχρι η κρίση του παιδιού να τελειώσει. Εφόσον το παιδί βρίσκεται σε συνθήκες ασφαλείας, ίσως το καλύτερο που έχουμε να κάνουμε είναι να το αφήσουμε να εκτονωθεί –μερικές φορές είναι αυτό ακριβώς που έχει ανάγκη τη δεδομένη στιγμή.
Πηγή: iVillage