ΠΑΙΧΝΙΔΙΑ ΚΑΙ ΓΛΩΣΣΙΚΗ ΑΝΑΠΤΥΞΗ

Παιχνίδια που βοηθούν την γλωσσική ανάπτυξη!

Συχνά οι γονείς παιδιών προσχολικής ηλικίας με ρωτούν ποια παιχνίδια του εμπορίου να χρησιμοποιήσουν για να βοηθήσουν τη γλωσσική ανάπτυξη των παιδιών τους.

 Η απάντηση είναι απλή: Σχεδόν όλα τα παιχνίδια μπορούν να αναπτύξουν τις γλωσσικές ικανότητες των νηπίων εάν χρησιμοποιηθούν σωστά. Τι σημαίνει αυτό; Εάν, για παράδειγμα, δώσετε στο παιδί ένα ξύλινο παιχνίδι με σχήματα και χρώματα χωρίς να του πείτε τίποτε, δεν μπορείτε να περιμένετε να μάθει τα σχήματα και τα χρώματα με μαγικό τρόπο! Πρέπει να καθίσετε με το παιδί σας και να του δείξετε τα γλωσσικά στοιχεία που θέλετε να μάθει. Ο ρόλος σας είναι πολύ σημαντικός στο παιχνίδι, καθώς μπορείτε να διευκολύνετε την ανάπτυξη του λόγου μαζί με όλες τις δεξιότητες που είναι σημαντικές στη γενικότερη ανάπτυξη των παιδιών (γνωστικές ικανότητες, κινητικές δεξιότητες κλπ.).

Έκανα, λοιπόν μία προσωπική επιλογή παιχνιδιών που βρίσκονται σε κάθε σπίτι με παιδιά και κατέγραψα συνοπτικά τους τομείς και τους τρόπους που βοηθούν την ανάπτυξη των γλωσσικών δεξιοτήτων. Ελπίζω σας να φανούν χρήσιμα!

Κούκλα-Μωρό

Η κούκλα είναι ένα υπέροχο παιχνίδι που μπορεί να ανοίξει τους ορίζοντες του παιδιού και να επεκτείνει το συμβολικό παιχνίδι. Και, όχι δεν είναι παιχνίδι μόνο για κορίτσια. Η κούκλα μπορεί να βοηθήσει τη μάθηση των παρακάτω:

• Μέρη του σώματος
• Ρούχα
• Χρώματα
• Έννοιες μεγέθους
• Χωρικές έννοιες (πάνω στο κρεβάτι, κάτω από την κουβέρτα)
• Ρήματα (τρώω, πίνω, κοιμάμαι, κλαίω, κάθομαι, πεινώ κλπ)
• Συναισθήματα (χαρούμενος, λυπημένος, φοβισμένος, νυσταγμένος κλπ)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (Πού είναι η κούκλα; Τι ρούχα φοράει; Πού είναι τα μάτια της; Γιατί κλαίει;)
• Κοινωνικές/ Πραγματολογικές δεξιότητες (Αλλάξτε σειρά με διαφορετικές κούκλες και εξασκηθείτε κάνοντας ερωτήσεις σχετικά με τις κούκλες και τι κάνουν)

Καροτσάκι μωρού ή για ψώνια

Πολύ χρησιμο παιχνίδι γιατί συνοδεύεται από ενδιαφέροντα "αξεσουάρ".

• Λεξιλόγιο σχετικό με τρόφιμα
• Έννοιες μεγέθους (μικρό, μέτριο, μεσαίο,μεγάλο)
• Έννοιες σειράς (πρώτο, δεύτερο, τελευταίο)
• Ποσοτικές εννοιες (λίγα, πολλά, μερικά)
• Χωρικές έννοιες (γύρω, ανάμεσα, κάτω)
• Επίθετα (ελαφρύ, εύκολο, όμορφο)
• Βαθμοί επιθέτων (μεγάλο μεγαλύτερο, μέγιστο)
• Συνώνυμα/ Αντίθετα (γρήγορα-αργά, εύκολο-δύσκολο)
• Ρήματα (σπρώχνω, σταματώ, πηγαίνω, τράχω, βάζω, σηκώνω, αποφεύγω, κυλώ)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (πού πάς;, τι θα βάλεις μέσα;, τι χρώμα είναι το μήλο;)
• Κοινωνικές/ Πραγματολογικές δεξιότητες (εναλλαγή σειράς)

                       Αυτοκινητάκια/ Τρενάκια

Τα αυτοκινητάκια είναι άλλο ένα παιχνίδι που καλό είναι να μην περιορίζεται από το φύλο του παιδιού. Μπορούμε να το παρέχουμε ως επιλογή και στα κορίτσια και να αφήσουμε στην πορεία να επιλέξει αν θα παίζει μαζί τους. Με τα αυτοκίνητα μπορείτε να διδάξετε:

• Χρώματα
• Αριθμούς (εάν υπάρχουν πάνω στα αυτοκίνητα)
• Μέτρηση
• Ποσοτικές εννοιες (λίγα, πολλά, μερικά)
• Χωρικές έννοιες (γύρω, ανάμεσα, κάτω, πάνω, πίσω)
• Επίθετα (ελαφρύ, γρήγορο, σκληρό)
• Βαθμοί επιθέτων (μεγάλο, μεγαλύτερο, μέγιστο)
• Συνώνυμα/ Αντίθετα (γρήγορα-αργά, εύκολο-δύσκολο)
• Λεξιλόγιο (ρόδες, τιμόνι,πόρτα, κάθισμα, μηχανή, φορτηγό, τρακτέρ, μπουλτόζα, ατμομηχανή)
• Ρήματα (φύγαμε, σταματώ, τρέχω)
• Επιρρήματα (αργά, γρήγορα, στραβά)
• Κοινωνικές/ Πραγματολογικές δεξιότητες (εναλλαγή σειράς: η σειρά μου/ σου, μπορώ να εχω αυτό το τρένο;)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (πού είναι το φορτηγό; ποιος οδηγεί το αυτοκίνητο; τι χρώμα είναι το τρακτέρ;)

Ο κύριος Πατάτας/ Η κυρία Πατάτα

Είναι η καλύτερη εναλλακτική για όσους δεν θέλουν να δώσουν στο αγόρι τους μία κούκλα, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι "αγορίστικο παιχνίδι". Κλασσικό παιχνίδι με πολλές εκπαδευτικές δυνατότητες:

• Μέρη του σώματος (νομίζω πως είναι εμφανές)
• Ρούχα (χρησιμοποιήστε τα επιπλέον αξεσουάρ/ εποχιακά που κυκλοφορούν στο εμπόριο)
• Χρώματα
• Χωρικές έννοιες (πάνω, κάτω, δεξί, αριστερό)
• Έννοιες σειράς (πρώτο, δεύτερο, τελευταίο)
• Μέτρηση
• Συναισθήματα
• Κοινωνικές/ Πραγματολογικές δεξιότητες (εναλλαγή σειράς: η σειρά μου/ σου)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (Πού είναι το πόδι; Τι χρώμα είναι; Γιατί έβαλες εδώ το χέρι;)

Πυργοκυβάκια/ Τουβλάκια/ Ξύλινα τουβλάκια

Κλασσικό παιχνίδι επίσης που προάγει γλωσσικές και γνωστικές δεξιότητες:

• Έννοιες μεγέθους
• Έννοιες σειράς
• Χωρικές έννοιες
• Ποσοτικές έννοιες
• Χρώματα
• Σχήματα
• Μέτρηση
• Επίλυση προβλημάτων (ποια κυβάκια ταιριάζουν μετξύ τους)
• Κινητικότητα και κινητικός σχεδιασμός
• Συντονισμός ματιού-χεριού
• Αριθμοί και γράμματα (εάν τα κυβάκια έχουν αριθμούς ή γράμματα πάνω ή μπορείτε να προσθέσετε εσείς)
• Λεξιλόγιο (εάν τα κυβάκια έχουν φιγούρες πάνω ή μπορείτε να προσθέσετε εσείς)
• Σχέση αιτίου-αποτελέσματος
• Κατανόηση εντολών (βάλε το πράσινο τουβλάκι πάνω στο κόκκινό, μάζεψε τους κύβους)

                                            Μπάλες

Ποιος δεν έχει μπάλες στο σπίτι; Μπάλες, μπαλίτσες, μπαλάκια! Όσο απλό παιχνίδι κι αν φαίνεται, πέρα από τα γνωστά παιχνίδια κανόνων (μπάσκετ, ποδόσφαιρο) η μπάλα μπορεί να χρησιμοποιηθεί για να βοηθήσει στη γλωσσική, γνωστική και κινητική ανάπτυξη του νηπίου:

• Χωρικές έννοιες (μέσα, έξω, πάνω, κάτω, πίσω)
• Χρώματα
• Έννοιες μεγέθους
• Αισθητικότητα και απτικές έννοιες (μαλακή, σκληρή, λεία, υγρή, ζεστή)
• Μέτρηση
• Επίλυση προβλημάτων
• Αδρή κινητικότητα, κινητικός σχεδιασμός, συντονισμός ματιού-χεριού
• Κοινωνικές/ Πραγματολογικές δεξιότητες (βλέπω τον φίλο απέναντι, χρησιμοποιώ μη λεκτική επικοινωνία για να κατανοήσω τι μου ζητά με νοήματα, εκφράσεις, στέλνω την μπάλα, περιμένω τη σειρά μου, πιάνω την μπάλα)

Ενσφηνώματα

Ανάμεσα στις δεξιότητες που μπορούν να ενισχυθούν με τα ενσφηνώματα είναι και οι εξής:

• Λεξιλόγιο και έννοιες (ανάλογα με τις εικόνες που έχουν πάνω τα ενσφηνώματα: ζώα, μεταφορικά μέσα, αριθμοί, γράμματα, χρώματα, επαγγέλματα, ρούχα, σχήματα)
• Έννοιες μεγέθους
• Ρήματα (σχετικά με τα σχέδια που έχουν τα ενσφηνώματα όπως κοιμάμαι, τρώω, περπατώ, ακόμη και ήχους ζώων)
• Σχέση μέρους-όλου (ανάλογα με το θέμα εντοπίστε μεμονωμένα χαρακτηριστικά ή συνολικά)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (ποιο ζώο κάνει μου;, ποιος σβήνει φωτιές;, πού είναι το τετράγωνο; πού πάμε με το αεροπλάνο;)
• Επίλυση προβλημάτων
• Οπτική επεξεργασία
• Λεπτή κινητικότητα

                                           Κουκλόσπιτο

Δεν είναι απαραίτητο να χρησιμοποιήσετε κλασσικό κουκλόσπιτο αλλά και σπίτι των Playmobil που δινει απεριόριστες δυνατότητες. Μπορείτε να στοχεύσετε στην ενίσχυση των παρακάτω:

• Λεξιλόγιο (δωμάτια και αντικείμενα του σπιτιού, μέλη της οικογένειας, ζώα του σπιτιού)
• Έννοιες μεγέθους
• Έννοιες σειράς
• Ποσοτικές έννοιες
• Χωρικές έννοιες
• Επίθετα
• Βαθμοί επιθέτων
• Συνώνυμα/ Αντίθετα
• Χρώματα
• Σχήματα (παράθυρου, πόρτας, τραπεζιού)
• Ρήματα (στο παιχνίδι με τις κούκλες μπορεί να ενταχθεί ένα πλήθος ρημάτων όπως τρώω, πίνω, κάθομαι, κοιμάμαι, ανεβαίνω, κλείνω, ποτίζω, ντύνομαι, σκουπίζω)
• Σχέση μέρους-όλου (χρησιμοποιήστε όλο το κουκλόσπιτο ή ένα δωμάτιο ή ένα έπιπλο και μιλήστε για τα μέρη που έχει)
• Κατανόηση και εφαρμογή εντολών (βάλε τη κούκλα στο κρεβάτι, νομίζω πως η κούκλα πεινάει, βάλ'την να καθίσει για να φάει)
• Ερωτήσεις/ Απαντήσεις (ποιος είναι αυτός; γιατί κοιμάται ο μπαμπάς;)
• Κοινωνικές/ Πραγματολογικές δεξιότητες (βλεμματική επαφή, διατήρηση θέματος συζήτησης, προσωπικός χώρος, ανταλλαγή πληροφοριών)

Το παιχνίδι βέβαια, δεν σταματάει εδώ. Οι γλωσσικές δεξιότητες μπορούν να ενισχυθούν με τον ίδιο τρόπο με πολλά και διαφορετικά παιχνίδια. Δώστε στο παιδί σας επιλογές, αφήστε μόνο του να διαλέξει το παιχνίδι που του αρέσει και παίξτε μαζί του. Μιλήστε του, ρωτήστε το, αφήστε το να εκφραστεί, να χαλάσει, να δημιουργήσει, να ρωτήσει και επιβραβεύστε κάθε προσπάθεια επικοινωνίας.

Καλή διασκέδαση, λοιπόν!

Ευαγγελία Δ. Σούπη
Λογοθεραπεύτρια

πηγή:http://logotherapeia-ioannina.blogspot.gr